Với phụ nữ, kinh nguyệt là một biểu hiện bình thường khi đang trong độ tuổi sinh sản. Hiểu rõ về những thay đổi của cơ thể trong từng giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt sẽ giúp chị em phát hiện những biểu hiện bất thường cũng như tính toán thời gian thuận lợi cho các kế hoạch như mang thai, tránh thai…Tuy nhiên, trong thực tế không nhiều phụ nữ thực sự hiểu vấn đề này và trong bài viết này, Atlantic Medical sẽ cùng bạn tìm hiểu!

1.Định nghĩa về chu kỳ kinh nguyệt

Chu kỳ kinh nguyệt là hiện tượng chảy máu có chu kỳ ở niêm mạc tử cung, với phụ nữ Việt Nam thường có độ dài CKKN từ 28 – 30 ngày. Chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên xảy ra khi phụ nữ bước vào tuổi dậy thì từ 10 đến 15 tuổi và tiếp tục trong khoảng 40 năm cho đến khi mãn kinh.

2. Các giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt.

Một chu kỳ kinh nguyệt sẽ gồm hai giai đoạn: giai đoạn nang trứng, giai đoạn hoàng thể và quá trình rụng trứng nằm giữa hai giai đoạn. Trong mỗi giai đoạn, niêm mạc tử cung sẽ xảy ra sự biến đổi về cấu trúc, chức năng và kinh nguyệt là kết quả của hai giai đoạn biến đổi này.  

2.1. Giai đoạn nang trứng (Ngày 1-14)  

Khoảng 2 ngày cuối cùng của chu kỳ kinh nguyệt trước đó, hai hormon sinh dục nữ estrogen và progesteron có sự giảm đột ngột về nồng độ. Niêm mạc tử cung bị thoái hoá và hoại tử, bong ra khỏi tử cung và gây nên hiện tượng chảy máu. Giai đoạn nang trứng kéo dài từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cho đến khi rụng trứng.  

• Sự thay đổi nồng độ hormon 

Trong giai đoạn này, hai hormon tuyến yên là FSH và LH tăng dần kéo theo nồng độ estrogen được tiết ra cũng tăng dần. Buồng trứng có từ 6 – 12 nang trứng nguyên thuỷ phát triển, và sau 7-8  ngày phát triển, có một nang bắt đầu phát triển nhanh thành trứng, các nang còn lại thoái hoá dần.  

Khoảng 2 ngày trước khi phóng noãn, nồng độ LH tăng đột ngột 6 – 10 lần và đạt mức cao nhất khoảng 16 giờ trước khi rụng trứng, nồng độ FSH cũng tăng khoảng 2-3 lần. Nồng độ estrogen bắt đầu giảm trước khi rụng trứng 1 ngày, trong khi đó nồng độ progesteron lại bắt đầu tăng dần dưới kích thích của hormon LH. 

• Sự biến đổi cấu trúc niêm mạc tử cung 

Sau hành kinh, niêm mạc tử cung chỉ còn lại một lớp mỏng nhưng dưới tác dụng của estrogen, các tế bào niêm mạc tử cung tăng sinh làm chi niêm mạc dày lên, mạch máu phát triển. Quá trình này tạo điều kiện thuận lợi cho sự thụ tinh và diễn ra vào nửa sau của giai đoạn nang trứng. 

2.2. Quá trình rụng trứng (Ngày 14) 

Dù không được coi là một giai đoạn riêng biệt, nhưng rụng trứng là một quá trình quan trọng đối với phụ nữ, xảy ra ở giữa hai giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt. Quá trình rụng trứng xảy ra trong khoảng 12-24 giờ, đây là thời gian có thể diễn ra quá trình thụ tinh. 

2.3. Giai đoạn hoàng thể (Ngày 15-28). 

Giai đoạn hoàng thể kéo dài từ sau ngày rụng trứng đến khi kết thúc chu kỳ kinh nguyệt. 

• Sự thay đổi nồng độ hormon 

Sau khi rụng trứng, hai hormon FSH và LH vẫn được tiết ra với nồng độ giảm dần, kích thích nang trứng vỡ biến đổi thành hoàng thể. Các tế bào hoàng thể dưới tác dụng kích thích của LH tiết ra một lượng lớn progesteron, estrogen cũng được tiết ra trong giai đoạn này. Nếu mang thai xảy ra, progesteron sẽ tiếp dục duy trì niêm mạc tử cung. Ngược lại, mang thai không xảy ra, nồng độ progesteron sẽ sụt giảm và bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt mới. 

• Sự biến đổi cấu trúc niêm mạc tử cung 

Trong giai đoạn hoàng thể, estrogen vẫn tiếp tục làm tăng sinh và dày lên lớp niêm mạc tử cung, tuy nhiên tác dụng yếu hơn nhiều so với progesteron. Các mạch máu phát triển nhằm cung cấp máu cho niêm mạc tử cung. Mục đích của sự biến đổi này nhằm tạo ra niêm mạc tử cung chứa đầy chất dinh dưỡng cho trứng đã thụ tinh. Nếu trứng không được thụ tinh, niêm mạc tử cung sẽ thoái hoá và bong ra vào cuối giai đoạn hoàng thể. 

3.Các mốc thời gian dễ thụ thai và tránh thai

Chu kỳ kinh nguyệt có thể dài ngắn khác nhau ở mỗi người, tuỳ theo cơ địa và tuổi tác. Để kết quả được tối ưu nhất, chị em nên theo dõi kỳ kinh trong thời gian trên 4 tháng.  

3.1. Thời gian dễ thụ thai nhất 

Để phụ nữ có thể mang thai, tinh trùng cần di chuyển qua âm đạo, đi vào tử cung và thụ tinh với trứng. Theo nhiều chuyên gia, trứng sau khi rụng sẽ có thể sống thêm tối đa 1 ngày và tinh trùng có thể sống tới 5 ngày bên trong cơ thể phụ nữ, vì vậy nên quan hệ trước, trong và sau ngày rụng trứng 1 ngày. Tuy nhiên, ngày rụng trứng cũng có thể khác nhau ở mỗi phụ nữ, vì vậy có thể mở rộng khoảng thời gian để thụ thai từ ngày thứ 10 đến ngày thứ 20 của chu kỳ kinh nguyệt. Nếu chu kỳ kinh nguyệt của chị em không đều ở các tháng, cần tham khảo ý kiến chuyên gia để có lời khuyên chính xác nhất. 

3.2. Thời gian quan hệ tránh thai. 

Sau ngày 20 của chu kỳ, nang trứng vỡ và biến hoá thành hoàng thể đồng thời niêm mạc tử cung sẽ thoái hoá và bong ra, chuẩn bị cho giai đoạn hành kinh của chu kỳ kế tiếp. Thời gian này thường được nhiều cặp đôi lựa chọn quan hệ không cần dùng biện pháp an toàn do tỉ lệ thụ thai rất thấp.  

Thời gian chu kỳ kinh nguyệt khác nhau ở từng phụ nữ, do đó vẫn có xác xuất tỉ lệ mang thai ngoài ý muốn. Ngoài ra, thời gian rụng trứng có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố khác như cảm xúc, sinh hoạt, tác dụng phụ của thuốc… Do đó, để có thể thực hiện tránh thai tốt nhất cũng như phòng tránh các bệnh tình dục, các cặp đôi vẫn nên sử dụng các biện pháp an toàn như sử dụng bao cao su.  

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy nhấc máy liên hệ ngay với chúng tôi qua Hotline 0936.236.283 hoặc để lại câu hỏi tại đây để được các dược sĩ của Atlantic Medical giải đáp và tư vấn 

Chúc quý vị cùng gia đình sức khoẻ dồi dào và cuộc sống chất lượng!