Hội chứng buồng trứng đa nang là rối loạn nội tiết ảnh hưởng nhiều đến khả năng sinh sản ở nữ giới, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, tim mạch… Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Hãy cùng Atlantic Medical tìm hiểu về hội chứng này trong bài viết dưới đây nhé!

Hội chứng buồng trứng đa nang là gì?

Hội chứng buồng trứng đa nang (Polycystic ovary syndrome – PCOS) được đặc trưng bởi sự mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể xảy ra khi buồng trứng sản xuất quá nhiều hormon androgen (nội tiết tố nam) cao hơn mức bình thường. 

Kết quả của sự mất cân bằng nội tiết tố này là những người mắc PCOS thường bị rối loạn kinh nguyệt, rụng trứng không theo chu kỳ hoặc thậm chí là không rụng trứng. Từ đó, hình thành các nang nhỏ chứa đầy trứng chưa trưởng thành trên một hoặc cả hai buồng trứng.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, có tới 12-18% nữ giới trong độ tuổi sinh sản bị ảnh hưởng sức khỏe bởi hội chứng buồng trứng đa nang. Họ có nguy cơ vô sinh, ung thư nội mạc tử cung, béo phì, tiểu đường, các bệnh tim mạch và thậm chí nếu họ mang thai, khả năng họ có thể mắc các biến chứng nguy hiểm cao hơn những phụ nữ khác. Tuy nhiên, rất nhiều trong số họ không biết mình mắc bệnh do không nhận thức được các triệu chứng bất thường.

Nguyên nhân gây ra hội chứng buồng trứng đa nang

Hiện nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra hội chứng buồng trứng đa nang. Mặc dù vậy, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối quan hệ giữa tình trạng androgen và insulin cao với các triệu chứng của PCOS. 

Androgen là thuật ngữ chung cho các hormon giới tính nam. Nữ giới cũng sản xuất androgen trong cơ thể nhưng với lượng thấp hơn nhiều so với nam giới. Khi nữ giới tăng sinh quá nhiều androgen, sự phát triển của nang trứng sẽ bị ngừng trệ và ngăn cản quá trình rụng trứng. Bên cạnh đó, lượng insulin (một loại hormon tuyến tụy kiểm soát nồng độ glucose trong máu) tăng cao ở một số phụ nữ có hiện tượng kháng insulin cũng là yếu tố kích hoạt buồng trứng tạo ra nhiều androgen hơn, gây mất cân bằng nội tiết tố.

Ngoài ra, nguyên nhân di truyền, thừa cân béo phì, chế độ ăn uống không khoa học hay ít hoạt động thể chất cũng đóng vai trò không nhỏ gây ra hội chứng buồng trứng đa nang. 

Dấu hiệu của hội chứng buồng trứng đa nang

Các dấu hiệu của hội chứng buồng trứng đa nang thường không rõ ràng và khiến nhiều chị em phụ nữ không chú ý mà bỏ qua. Tuy vậy, nếu nhận thấy cơ thể có ít nhất một trong những bất thường sau, bạn đừng chủ quan mà hãy nghĩ ngay tới căn bệnh này:

• Hình ảnh siêu âm buồng trứng có kích thước lớn bất thường và xuất hiện nhiều u nang (một số trường hợp không phát triển u nang).
• Rối loạn kinh nguyệt: Thường xuyên có những chu kỳ kinh bất thường, kéo dài dưới 25 ngày hoặc trên 35 ngày, nhất là những chu kỳ kinh dài nhưng lượng máu ít hoặc thậm chí vô kinh là dấu hiệu điển hình. 
• Khó mang thai: Việc rụng trứng mất chu kỳ hoặc không rụng trứng khiến phụ nữ khó có khả năng thụ thai.
• Béo phì: Theo số liệu của Cleveland Clinic, cứ 5 người mắc PCOS thì 4 người bị béo phì và gặp khó khăn trong việc giảm cân, duy trì cân nặng chuẩn của họ.
• Đau vùng chậu.
• Lông mọc bất thường: Sự tích tụ nhiều hormon nam khiến phụ nữ dần có dấu hiệu nam hoá, mọc nhiều lông hơn bình thường, đặc biệt là có ria trên mặt, tập trung nhiều ở vùng cánh tay, ngực và bụng.
• Nổi mụn trứng cá: Tương tự, việc tăng sinh nội tiết tố nam trong cơ thể cũng gây tình trạng da dầu, nhiều mụn trứng cá vùng mặt, lưng và ngực ở nữ giới.
• Da sẫm màu: Trên cơ thể bạn sẽ xuất hiện các mảng da sẫm màu hơn bình thường, tập trung nhiều ở vùng cổ, nách, ngực, bẹn…
• Tóc mỏng, rụng tóc theo mảng và có dấu hiệu hói đầu.

Cách chẩn đoán

Việc chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang cần có ý kiến của bác sĩ chuyên khoa và kết quả xét nghiệm máu hoặc hình ảnh siêu âm vùng chậu. Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ sẽ chẩn đoán bạn dương tính với hội chứng này nếu có ít nhất hai trong ba yếu tố:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh.
• Kết quả xét nghiệm máu cho thấy nồng độ androgen tăng cao.
• Kết quả siêu âm buồng trứng phát hiện kích thước lớn bất thường, có thể có hoặc không xuất hiện nang nhỏ.

Phương pháp điều trị

Phương pháp điều trị hội chứng buồng trứng đa nang sẽ khác nhau tùy theo thể trạng sức khỏe cũng như hoàn cảnh của mỗi bệnh nhân. Tuy nhiên, chúng đều có một nguyên tắc chung là thúc đẩy quá trình phóng noãn xảy ra.

Với những phụ nữ chưa có mong muốn mang thai, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc thuốc ngăn ngừa sản sinh androgen hoặc thuốc tránh thai nội tiết tố nhằm điều hoà chu kỳ kinh nguyệt, giảm các triệu chứng nam hoá và bảo vệ buồng trứng của người bệnh.

Ngược lại, với những phụ nữ đang mong muốn có con, sau khi được chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ kê đơn các thuốc kích thích phóng noãn để trứng tăng cường phát triển với kích thước đủ lớn để phá vỏ nang chui ra ngoài. Ngoài ra, các bác sĩ cũng có thể áp dụng thủ thuật rạch lớp vỏ buồng trứng để tạo điều kiện cho trứng đã trưởng thành dễ dàng ra khỏi nang. Trường hợp bệnh nhân đã trải qua 6 chu kỳ điều trị nhưng không có hiệu quả, họ sẽ được tư vấn sử dụng các biện pháp khác để có thể mang thai như thụ tinh nhân tạo hoặc thụ tinh trong ống nghiệm.

Bên cạnh đó, để điều trị có hiệu quả, bạn nên cố gắng xây dựng và duy trì một lối sống lành mạnh. Bắt đầu với một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, hạn chế chất béo có hại, tăng cường ăn các loại rau củ, trái cây, các loại hạt và thực phẩm giàu phytoestrogen. Việc kiểm soát căng thẳng, tập thể dục thường xuyên, từ 30 đến 60 phút mỗi ngày cũng góp phần không nhỏ giúp điều hòa hormon cơ thể.